बैकिङ कर्जाको औसत ब्याजदर एक दशक यताकै उच्च

काठमाडौं – सरकारको आयात प्रतिबन्ध र नेपाल राष्ट्र बैंकको कसिलो नीतिले बाह्य क्षेत्रमा देखिएको दबाव सुधारोन्मुख बन्दै गएको छ । असोजमा १४ महिनापछि बचतमा गएको शोधनान्तर स्थिति कात्तिकमा पनि सकारात्मक देखिएको छ ।

आर्थिक वर्ष (आव) २०७७/७८ मा बचतमा रहेका शोधनान्तर स्थिति आव २०७८/७९ को कुनै पनि महिनामा बचतमा जान सकेन । तर, आव २०७९/८० को साउन र भदौमा घाटमा रहेको शोधनान्तर स्थिति असोजदेखि भने बचतमा गएको छ । कात्तिकमा शोधनान्तर बचत थप बढेको हो ।

यस्तै विदेशी विनियम सञ्चिति पनि बढ्ने क्रममा नै देखिएको छ । कोभिड–१९ पछि बैंकिङ प्रणालीमा भएको अधिक तरलताले घटेको ब्याजदरमा सहज रुपमा वित्तीय स्रोत उपलब्ध हुँदा बढेको आयातले दबावमा देखिएको बाह्य क्षेत्र क्रमशः सुधार हुँदै स्थिरतातर्फ जाने अवस्थामा गएको देखिन्छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंक आर्थिक अनुसन्धान विभागले बिहीबार चालु आव २०७९/८० को चालु महिनाको तथ्यांकको आधारमा मुलकको आर्थिक तथा वित्तीय अवस्थाको प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दा बाह्य क्षेत्र क्रमशः सन्तुलित बन्दै गएको तथ्यांक आएका छन् । कर्जाको भारित औसत ब्याजदर एक दशक यताकै उच्च बन्दै गर्दा मुद्रास्फीति लक्षित सीमाभन्दा माथि भएपनि केही सुधारोन्मुख देखिएको छ ।

असोजमा १२ अर्ब रुपैयाँले बचतमा रहेको शोधनान्तर स्थिति कात्तिक मसान्तमा आउँदा ७ अर्ब ६० करोडले वृद्धि भएर २० अर्ब ३ करोड पुगेको छ । गत आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को सोही अवधिमा शोधनान्तर स्थिति १ खर्ब ५० अर्ब ३८ करोडले घाटामा थियो । यस्तै आसोजमा ९ अर्ब ४८ करोड डलर रहेको विदेशी विनियम सञ्चिति कात्तिकमा ९ अर्ब ६३ करोड पुगेको केन्द्रीय बैंकले जनाएको छ । असार २०७९ मा ९ अर्ब ५४ करोड रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिति साउन र भदौमा घटेर असोजदेखि बढ्न सुरु भएको थियो ।

अमेरिकी डलरको मूल्यमा वृद्धि हुँदाको अवस्थामा समेत निर्यातमा संकुचन भएपनि निर्यातको भन्दा करिब १० गुणा उच्च रहेको आयातमा नै संकुचन हुँदा व्यापार घाटा घटेको छ । यस्तै डलरको मूल्यमा भएको वृद्धिले रेमिट्यान्स बढ्दा बाह्य क्षेत्र क्रमशः सुधारोन्मुख देखिएको हो । चालु आवको पहिलो चार महिनामा निर्यात ३३.३ प्रतिशतले गिरावट भएर ५४ करोड ७७ लाखमा झरेको छ । त्यस्तै १८.१ प्रतिशतले घटेर आयात ५ खर्ब ३२ अर्ब ६९ करोडमा झर्दा वैदेशिक व्यापार घाटा १५.९ प्रतिशतले गिरावट भएर ४ अर्ब ७७ करोड ९२ लाखमा झरेको छ ।

वैदेशिक व्यापार घाटामा करिब १६ प्रतिशतले घटेको र विदेशी मुद्रा आर्जनको स्रोत रेमिट्यान्स पनि वृद्धि हुँदा बाह्य क्षेत्र सन्तुलित बन्दै गएको छ । चालु आवको पहिलो चार महिनामा ३ खर्ब ७८ अर्ब ४ करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स प्राप्त भएको छ । गत आवको सोही अवधिको तुलनामा रेमिट्यान्स २०.४ प्रतिशतले वृद्धि भएको केन्द्रीय बैंकले जनाएको छ ।